پژوهش‌های زمین‌‌شناسی
۱. چگالی کانى‌ها. ابوریحان در کتاب الجماهر فى معرفه الجواهر به شرح فلزها و جواهرهاى قاره‌هاى آسیا، اروپا و آفریقا مى‌پردازد و ویژگى‌هاى فیزیکى ماند بو، رنگ، نرمى و زبرى حدود ۳۰۰ نوع کانى و مواد دیگر را شرح مى‌دهد و نظریه‌ها و گفتارهاى دانشمندان یونانى و اسلامى را درباره‌ى آن‌ها بیان مى‌کند. او چگالى‌سنج دقیقى اختراع کرد و چگالى کانى‌هاى شناخته شده را اندازه‌گیرى کرد. اندازه‌گیرى‌هاى او با اندازه‌گیرى‌هاى امروزى، که با ابزارهاى پیشرفته انجام مى‌شود، چندان اختلاف ندارد.
۲. چاه‌هاى آرتزین. بیرونى در آثار الباقیه درباره‌ى فوران آب از برخى چشمه‌ها و چاه‌ها چنین مى‌گوید: "اما فوران چشمه‌ها و صعود آب به سمت بالا، علتش این است که خزانه‌ى آن از خود چشمه‌ها بالاتر جاى دارد، مانند فوران معمولى و گرنه آب هرگز به سوى بالا جز این که منبع آن بالاتر باشد، نخواهد رفت. بسیاری از مردم که چون علت امرى طبیعى را ندانند، به همین اندازه کفایت مى‌کنند که بگویید الله اعلم، مطلبى را که ما گفته‌ایم انکار کرده‌اند و یکى از آنان با من به منازعه پرداخت. البته ممکن است آب به قله‌ى کوه هم برود، به شرط آن که قله‌ى کوه از منبع و مخزن آب، پایین‌تر باشد."
۳. اندازه‌گیری قطر و محیط زمین. در کتاب قانون مسعودى نوشته است: "در سرزمین هند، کوهى را مشرف بر صحراى